Procesory dynamiczne i efekty – DELAY I REVERB

Różne odmiany delaya…

początkowe próby stosowania tego typu efektu miały już miejsce w połowie dwudziestego wieku – starano się stworzyć odbicie lustrzane sygnału wypuszczanego z magnetofonu oraz odtworzyć je z pewnym opóźnieniem względem sygnału źródłowego. W rezultacie pozwalało to na uzyskanie prostego efektu chorusa. W późniejszych latach producenci zaczęli konstruować sprzęt modulujący sygnał źródłowy, dzięki czemu nie było potrzeby manualnej pracy nad tego typu efektami. Aktualnie na rynku znajduje się olbrzymia ilość zarówno sprzętu, jak również wtyczek wirtualnych imitujących takie działanie – wytwarzanie kolejnych lekko zmodulowanych kopii sygnałów oraz wprowadzenie ich niesynchronicznie po sygnale oryginalnym. Tak powstały efekty typu: delay, reverb, chorus, flanger, phaser oraz wiele innych modulatorów. Również warto zaznaczyć obecność na rynku procesorów psychoakustycznych typu exciter oraz enhancer, które mają sprawiać wrażenie poprawy wyrazistości, jakości oraz brzmienia nagrań poprzez regulację ilości alikwot (wyższych harmonicznych).

Delay (opóźnienie lub echo w zależności od użycia i przeznaczenia)

Wyróżnia się dwa typy delay’ów – jeden, jest to procesor mający na celu opóźnienie sygnału względem źródłowego, natomiast drugi jest efektem pozwalającym na uzyskanie sztucznie wytworzonego „echa”. Pierwszy z nich ma bardzo proste działanie, które zostało wyżej pokrótce wytłumaczone. W sferze pracy nad miksem, stosuje się go głównie w przypadku potrzeby rekompensaty opóźnienia wprowadzanego przez wirtualne wtyczki, bądź też sprzęt oraz użyte w nim przetworniki cyfrowo-analogowe. Efekty typu delay mogą posiadać różnorakie postaci – od prostych algorytmów, bądź konstrukcji (w zależności, czy mamy do czynienia z cyfrowym, czy też analogowym sprzętem) po bardziej skomplikowane, w których można również wpływać na korekcje kolejnych konkretnych odbić). Podstawowe parametry:

a) delay time – jest to czas, który musi minąć pomiędzy kolejnymi odbiciami; uznaje się, że nie może być niższy od 100 ms (poniżej tej wartości mamy do czynienia z pogłosem, gdyż słuch nie będzie w stanie odróżnić odbić od sygnału źródłowego); delay time może być również przeliczany na parametr tempo podawany w BPM

b) dry/wet – to proporcja pomiędzy sygnałem przetworzonym a oryginalnym

c) panorama – niekiedy istnieje również możliwość wpłynięcia na ustalenie panoramowania kolejnych odbić sygnału źródłowego.

Reverb

Pogłos, jest to efekt opierający się na działaniu delaya, z tą różnicą, iż kolejne odbicia muszą następować po sobie w bardzo krótkich odstępach, a czas przed pierwszym z nich nie może przekroczyć 100 ms. Zarówno próby imitacji pogłosu, jak i echa mają przypominać działanie fal akustycznych w naturalnej przestrzeni. Dlatego też, gdy weźmie się pod uwagę funkcjonowanie reverbu, zauważyć można, że okres pomiędzy sygnałem bezpośrednim, a pierwszym odbiciem jest najdłuższy, natomiast kolejne kumulują się, fale akustyczne silnie zagęszczają swoje pole oraz gasną proporcjonalnie do ustalonego parametru.

Parametry podstawowe pogłosu:

a) predelay – opisany na wstępie podrozdziału,

b) room size – wyobrażeniowa wielkość imitowanego pomieszczenia,

c) decay time – determinuje, ile czasu musi minąć do całkowitego zaniku energii odbić,

d) dry/wet – tak, jak w przypadku delaya, określa proporcję pomiędzy sygnałem zmodulowanym a oryginalnym. Na rynku możemy znaleźć różne typu efektów typu reverb, są to:

A. procesory algorytmiczne:

– komory pogłosowe (room, hall, chaber)
– pogłos płytowy (plate) 1617 – pogłos sprężynowy (spring)
– procesor pogłosowy (digital reverb)

B. procesory splotowe:

– pogłos splotowy (convolution reverb)

Pogłosy algorytmiczne

są na ogół mniej naturalne, ze względu na to, że bazują na obliczeniach matematycznych biorących pod uwagę potencjalne rozmiary pomieszczenia. Natomiast pogłosy splotowe wykorzystują wcześniej zdefiniowaną próbkę autentycznego pomieszczenia. Uwzględniając taką próbkę powstaje model IR, który określa impulsową odpowiedź danej przestrzeni. Jedną z wielu wirtualnych wtyczek bazujących na próbkach odpowiedzi impulsowej jest Fruity Convolver, którego wizualizacja została przedstawiona poniżej: